regeneratieve intelligentieregeneratieve intelligentie
  • LinkedIn
  • Facebook

December 19, 2024

Generatieve AI is inmiddels over de top van zijn hype heen. Dat stelt marktanalist Gartner. De nieuwe generatie kunstmatige intelligentie klopt al aan de deur. Zogeheten AI Agents en de overtreffende trap daarvan: Artificial General Intelligence (AGI) zouden minstens net zo generiek zijn als de mens.

Niet langer goed zijn in één specifieke taak maar een zelfsturende generalist die van alle markten thuis is. Dat klinkt geweldig. Toch leert de geschiedenis dat de mens niet altijd het beste beentje voor heeft voor een leefbare duurzame samenleving. AI Agents en AGI worden nu te vaak gemodelleerd naar menselijk voorbeeld. Zelfsturende AI zou niet alleen moeten leren van de mens maar in beginsel van de natuur. Pas dan gaat de nieuwe generatie AI echt helpen op weg naar een duurzame leefbare samenleving met respect voor mens èn natuur.

De toekomst van restaurantreserveringen

Volgens Sam Altman van Microsoft zijn AI Agents in staat een passend restaurant voor je te boeken. Bellen en met een synthetische stem spreken met de medewerker van de eettent of via API’s een tafel boeken in het reserveringssysteem van het restaurant. Het zijn beloftes die al in 2018 tijdens Google’s I/O event gemaakt werden. Volgens Microsoft, OpenAI, Google, Salesforce en vele AI Agent startups wordt 2025 het jaar waarin dat echt gaat gebeuren. Altman zegt dat we anders moeten leren denken. Die AI Agent legt contact met 300 restaurants om de allerbeste keuze te maken in onze zoektocht naar een specifiek drankje, recept of dat ene uitzonderlijke tafeltje aan het raam. Dat kost de mens geen enkele moeite want de AI Agent doet al het werk. Wie nu nog denkt dat het zonde van de tijd is voor de medewerkers van al die 300 restaurants, denkt nog in oude stijl. Ook diezelfde honderden horecagelegenheden hebben AI agents. Onderlinge AI agent gesprekken worden de normaalste zaak van de wereld als we Altman moeten geloven.

Van Agents naar Multi-agents

Naar verwachting verschuift AI in 2025 van een co-piloot naar de piloot die volledig zelf aan het stuur zit. De AI-agents zijn in staat zelfstandig taken uit te voeren en te leren van interacties. Op basis van gebruikersbehoeften kunnen ze zelfs complexe processen beheren. Althans, dat is de korte termijn belofte. En het gaat nog verder. Ook Multi-agents komen in het vizier. Zelfsturende AI’s die volledig zelfstandig samenwerken. AI-agenten werken dan samen binnen hiërarchische structuren waarbij ze net als menselijke teams actief bijdragen aan relevante organisatiedoelstellingen. Zo ontstaat een model van AI-agenten die als volledig geautomatiseerde afdelingen hun werk doen. Een bedrijfsmodel dat nog flexibeler en efficiënter is dan waar we vandaag de dag steeds op uit zijn. Dat is natuurlijk een walhalla voor menig ondernemer die duur en schaars personeel in kan ruilen voor volledig AI-ingerichte organisaties. Tegelijkertijd is de vraag hoe blij consumenten daarvan worden. Vooralsnog is het voor de meeste consumenten een afschrikkend idee dat niet langer de mens maar AI bijvoorbeeld het beste medische advies kiest of de meest gunstigste hypotheek. Een grootscheeps Amerikaans onderzoek van Consumer Reports leert dat maar liefst 72 procent van de respondenten zich flink ongemakkelijk voelt als AI bijvoorbeeld antwoorden scant tijdens sollicitatiegesprekken.

Naast deze consumentenzorgen is er sprake van een veel groter probleem. Dankzij de snelle AI-adoptie zien techbedrijven hun klimaatdoelen steeds verder weg drijven. De energie die nodig is voor alle datacenters waarin AI op volle toeren draait, is steeds moeilijker uit hernieuwbare bronnen te halen. Daarom stappen Microsoft, Google, Amazon en andere techbedrijven massaal over op kernenergie. De één na de ander kondigt opening van (veelal oude) kerncentrales aan om de toenemende energiehonger te stillen.

Van Multi-agents naar AGI

De overtreffende trap van Multi-agents is Artificial General Intelligence. Een vorm van AI die een breed scala aan menselijke vaardigheden uitvoert zonder training vooraf voor specifieke taken. Denk aan het klassieke componeren, volledig empatisch reageren of het ontwerp van een geheel nieuw ruimtestation of andere uitvinding.  

Deze nieuwe golf van AI zou allemaal gebaseerd zijn op de voor de mens kenmerkende flexibiliteit en gezond verstand. Maar wat is gezond verstand als ervaring leert dat de menselijke psyche beϊnvloed wordt door vooroordelen, irrationaliteit en zelfdestructieve neigingen die naar Westerse maatstaven doorgaans enkel en alleen uit zijn op efficiëntie en economisch gewin?

Het is mogelijk AI te ontwikkelen die niet enkel voldoet aan hedendaagse menselijke behoeften maar ook bijdraagt aan een duurzame toekomst van onze planeet. AI-systemen ontwikkelen met deze waarden vraagt wel om een fundamenteel andere aanpak dan de gangbare focus op het menselijk individu van vandaag de dag. Zogeheten Indigenous AI is een interessant alternatief. Dat is een AI-perspectief afkomstig van inheemse culturen die sinds mensenheugenis in harmonie met de natuur leeft. Bij Indigenous AI staat het welzijn van alle levensvormen centraal. De mens is niet langer dominant. Het gaat om welzijn van mens en natuur. Daarbij staat technologie in dienst van mens èn natuur.

Regeneratieve intelligentie

Het idee van regeneratieve intelligentie is gebaseerd op deze gedachte. Dat roept op tot samenwerking tussen mens, natuur en AI die verder kijkt dan menselijke behoeftes. Ecosystemen worden ondersteund zodat een duurzame co-existentie met onze natuurlijke omgeving mogelijk wordt. In plaats van streven naar een slimme oplossing, zoekt regeneratieve intelligentie naar een samenwerking die de principes van ecosystemen integreert: duurzaam, zelfherstellend en gericht op wederkerigheid.

Deze nieuwe kijk op AI opent de deur naar technologie die niet enkel functioneel is maar symbiothisch bijdraagt aan het welzijn van onze planeet. Waar nu de mens centraal staat en de natuur veelal wordt gezien als een onuitputtelijke bron om uit te putten, vertegenwoordigt regeneratieve intelligentie een fundamentele paradigmawisseling. Van dominantie over naar, samenwerking mèt en als de natuur.

De vraag is hoe de AI-agents van morgen regeneratief intelligent kunnen worden. Het lijkt erop, dat toekomstige AI-agents vooralsnog uitvoerders zijn van onze opdrachten. Wat als AI-agents niet langer alleen efficiënte producenten zijn maar ware samenwerkende partners met volledig nieuwe inzichten op weg naar duurzame oplossingen? Juist AI is in staat verbanden te zien door groots te navigeren in een steeds complexer landschap. Mensen kunnen de overgrote complexiteit niet langer meer overzien. In een regeneratief AI-model reageren AI-agents niet alleen op verzoeken. Ze begrijpen de context en zijn in staat sociale en ecologische waarden mee te nemen in hun beslissingen. Dit vereist een ethisch kader waarin verantwoordelijkheid en transparantie centraal staan. Econoom Kenneth Boulding waarschuwde jaren geleden al. ‘Wie gelooft dat exponentiële groei oneindig is in een eindige wereld, is ofwel gek of een econoom’, zo sprak hij. Als het groeiende aantal AI-agents in staat is impact op milieu en samenleving mee te nemen in hun besluitvorming, wordt dat gevaar mogelijk doorbroken.

Eén van de meest inspirerende vooruitzichten is AI’s potentieel als co-creator. In deze rol werken AI-agents niet alleen samen met mensen, maar brengen ze ook nieuwe unieke inzichten en oplossingen op tafel. Dankzij slimme data-analyses en patroonherkenning zouden AI-agents in staat moeten zijn suggesties aan te dragen die menselijke creativiteit aanvullen of zelfs overtreffen. In lijn met onze grotere doelen, normen en waarden. Volgens een regeneratief perspectief kunnen AI-agents bijdragen aan maatschappelijke opgaven rondom klimaatverandering bijvoorbeeld. Voor oplossingen die zowel economisch, sociaal als ecologisch verantwoord zijn. Dat gaat niet vanzelf. Burgers en ondernemers moet hierom vragen en zo mogelijk aansturen via de politiek.

AI gebaseerd op regeneratieve intelligentie is de enige manier om nieuwe technologie in te zetten als strategische partner voor een duurzame toekomst. Een vooruitzicht waarin technologie niet simpelweg menselijke behoeften ondersteunt maar de hele samenleving helpt in onze ontdekkingstocht naar nieuwe manieren van denken, doen en oplossen.

Thijs Pepping is trendanalist van het Verkenningsinstituut Nieuwe Technologie (VINT) van IT-dienstverlener Sogeti.

Dit artikel is ook gepubliceerd op AGconnect.

Thijs  Pepping

Thijs Pepping