Zolang de mens op aarde is, wordt steeds weer nieuwe technologie uitgevonden. Allemaal bedoeld om het leven makkelijker, sneller en aangenamer te maken. Van koelkasten, straalmotoren, penicilline tot slimme telefoons en videostreamingdiensten. 2023, het warmste en natste jaar ooit gooide roet in het eten. Niet langer is afhankelijk zijn van technologie alleen bedoeld voor een beter bestaan. Technologie om voort te bestaan. Dat lijkt nu het credo op weg naar een duurzame leefbare samenleving. Met alle risico’s van dien want alleen deze zogeheten deep technology gaat de wereld niet redden.
De tol van alle technologische vooruitgang heet nu klimaatopwarming. Niet vreemd dat de ongerustheid hierover steeds verder toeneemt. Olie en gas dat decennia lang uit de grond gehaald is voor ons leefcomfort hebben voor een groot deel geleid tot de huidige klimaatgekte. De toenemende ongerustheid gaat gepaard met kapitaalinjecties in nieuwe technologie. Miljarden investeringen worden verpakt in Amerikaanse en Europese Green Deals. Het meeste geld wordt toebedeeld aan een nieuwe vorm van technologie: zogeheten deep technology. Dat is technologie die nog uitgevonden moet worden en tegelijkertijd soelaas moet bieden voor het klimaat. Zo moet voor de bouw van een kernfusiereactor materiaal uitgevonden worden dat nog niet bestaat. Want niets van wat nu beschikbaar is, is bestand tegen de hitte van kernfusie.
Investeringen in deze onbekende diepe technologie trekt allerhande opportunistische ondernemers aan. Marc Andreesen, oprichter van één van de meest bekende techfondsen, gooide onlangs olie op het vuur van dit opportunisme. In zijn techno-optimistische manifest meldt hij dat technologie alles gaat fixen op een aarde waar met gemak vijftig miljard mensen kunnen leven. Er zijn ook bedrijven die met de wildste ideëen komen die uiteindelijk niet meer dan technologisch gebakken lucht blijken te zijn. Als het om koetjes en kalfjes gaat, is dat allemaal geen drama. Maar met de huidige klimaatverandering op het vizier gaat het ondertussen om zaken van leven en dood. Het klimaat kan Nederland onder water zetten, logistieke systemen platleggen of zelfs een infarct toedienen aan de wereldeconomie.
Het alternatief voor zinnen zetten op diepe technologie is diepe verandering. Een maatschappij die niet uitput maar opveert. Bovenal een samenleving die ontwaakt. ‘Iedereen die denkt dat oneindige groei mogelijk is in een eindige wereld is ofwel idioot of een econoom’. Dat zei de Amerikaanse econoom Kenneth Boulding ooit. Aardwetenschappers zijn er ondertussen wel uit. Zoals meteorieten dinosaurussen hebben weggejaagd, zijn mensen nu bezig het leven van diersoorten onmogelijk te maken. Inclusief de diersoort mens. Zo zal het volgens die wetenschappers niet lang meer duren voordat zij officieel het ‘menstijdperk’ aankondigen. Ook wel bekend als het anthropoceen. De grote vraag is of deep technology daarvoor de reddende engel is. Ofwel het koordje waarmee de parachute opengaat. De sprong naar beneden is immers al ingezet maar het koordje moet nog uitgevonden worden. Als we verstandig zijn, spreiden we de risico’s. Zorg voor een alternatief plan dat niet nog uitgevonden moet worden. Consuminderen en beter omgaan met de planeet. Zo is er echt meer nodig dan alleen deep technology.
